Sesja o gen. Klemensie Rudnickim 30 czerwca 2018
Projekt wpisany do Programu Wieloletniego „Niepodległa”
Różne drogi wiodły do Niepodległości: walka, zesłania, praca, działalność społeczna i emigracja. Wszystko to złożyło się na stworzenie podstaw Niepodległej. 30 czerwca 2018 spotkaliśmy się w Starzawie, aby upamiętnić generała Klemensa Rudnickiego. Spotkanie postanowiliśmy włączyć w program obchodów 100 lecia Niepodległości. Wśród zaproszonych gości byli m.in. Starosta Przemyski Jan Pączek, Wójt Gminy Stubno Jan Słabicki, Dyrektorka Gminnej Placówki Kultury Danuta Ochenduszkiewicz, Koło Łowieckie „Ryś” z Prezesem Zbigniewem Szozdą, Zdzisław Szeliga Inspektor do spraw mediów w Starostwie Przemyskim, Profesor Jerzy Piórecki – twórca Arboretum w Bolestraszycach i znawca historii Kresów, Antoni Piekałkiewicz reprezentujący środowisko „Kadrówki”.
Sesja
I część – przygotowane referaty i dyskusja
W porywającym wykładzie członek naszego stowarzyszenia historyk Jarosław Łojek przybliżył tło odzyskania Niepodległości w 1918 roku i formację Klemensa Rudnickiego: od ran odniesionych na froncie włoskim I Wojny Światowej po służbę w II Korpusie gen. Andersa. Jerzy Dobrowolski przypomniał związki Generała z najbliższą okolicą: Jarosławiem, Stubnem, Przemyślem i Lwowem, następnie powojenny patronat nad Marszami Szlakiem I Kompanii Kadrowej i emigracyjne losy Generała w Wielkiej Brytanii.
Zdzisław Szeliga opowiedział o swoim bliskim krewnym z kręgu Generała. Obejrzeliśmy rodzinne pamiątki zdjęcia, mapy i pagony generalskie. Lech Strzałkowski opierając się na własnych doświadczeniach przybliżył realia wysiedleń Polaków na Syberię i do Kazachstanu. Opisał swoją drogę do Polski – przez Iran, Indie – Batorym do Gdyni i osobiste wspomnienia o generale Sikorskim, którego widział dzień przed katastrofą w Gibraltarze. Prelekcje wywołały dyskusję o złożonej historii Polski i różnych postawach Polaków. Tu ważnym głosem była wypowiedź Jerzego Jajte-Pachoty o powstaniach narodowych.
II część – odwiedzenie miejsc związanych z Generałem: Stubno, Wysock, Suchorów
W drugiej części spotkania udaliśmy się do Stubna, gdzie na Szkole Podstawowej im. Św. Królowej Jadwigi zawiesiliśmy okolicznościowy baner upamiętniający generała Rudnickiego opatrzony logotypem Niepodległa. Na uroczystość przybyli także mieszkańcy Stubna, wśród nich wielopokoleniowa rodzina Państwa Nowaków. Na ręce Pani Dyrektor Danuty Ochenduszkiewicz Prezes Stowarzyszenia Magdalena Wisiecka przekazała dwa egzemplarze wspomnień K. Rudnickiego „Na Polskim Szlaku” z przeznaczeniem dla gminnej biblioteki. Jerzy Dobrowolski odczytał okolicznościowy list, który Stowarzyszenie otrzymało od Ministra Jana Józefa Kasprzyka.
Po pamiątkowych zdjęciach udaliśmy się do Wysocka i Surochowa, kolejnych miejscowości związanych z wojennymi losami Generała. Klemens Rudnicki jako emisariusz gen. Stefana Roweckiego – Grota kilkakrotnie przekraczał granicę na Sanie w okolicach Jarosławia. W lutym 1940 r. podczas próby dotarcia do Lwowa został złapany przez Sowietów w rejonie Wysocka. Był więziony m.in. w Stubnie, Przemyślu i Lwowie, skąd przez Kijów został wywieziony do Moskwy. Ponieważ w Surochowie urodził się Aleksander Fredro, a Wysock odwiedzali Jan III Sobieski i Tadeusz Kościuszko w programie naszego spotkania uwzględniliśmy także zwiedzenie miejsc związanych z tymi postaciami. W historycznym parku w Wysocku profesor Jerzy Piórecki opowiedział o tradycji założeń ogrodowo-parkowych w Polsce i wskazał drzewa sadzone przez Jana III Sobieskiego i Tadeusza Kościuszkę. W Surochowie zwiedziliśmy dawny majątek Fredrów, podziwialiśmy kasztanowy starodrzew i dworską kaplicę. Ożyły wspomnienia o bohaterach odwiedzanych miejsc, o listach Sobieskiego pisanych z Wiednia do Marysieńki, adresowanych na Wysock, o barwnym życiu Aleksandra Fredry, jego służbie wojskowej w Armii Napoleońskiej, rozległej działalności na niwie politycznej i gospodarczej i oczywiście o jego twórczości.
