JANINA KAMILLA KROGULSKA /SIECZKA KROGULSKA/ (1884-1968), nauczycielka, działaczka społeczna na rzecz dzieci upośledzonych. Jedna z pionierek pedologii* w międzywojennej Polsce.
Córka Seweryna Walentyna Krogulskiego (1850-1933) i Marii Anny z domu Rieger. Urodziła się 13 lipca 1884 roku we Lwowie, w domu przy ulicy Sykstuskiej 58. Ochrzczona została 21 sierpnia w kościele parafialnym pw. św. Marii Magdaleny. Sakramentu udzielił jej ksiądz proboszcz Józef Sylwester, a rodzicami chrzestnymi byli wuj Tadeusz Sołowij, urzędnik, znany później adwokat lwowski oraz babka Kamilla z Wielopolskich Riegerowa. Wychowywała się w rodzinnym mieście i tu uczęszczała do szkół. Edukację ukończyła co najmniej na poziomie szkoły średniej. Następnie pracowała jako nauczycielka. Poświęciła się też działalności społecznej na rzecz dzieci upośledzonych. W 1902 pojawia się jako członkini koła panien zajmujących się zaniedbanymi dziećmi we Lwowie. Kiedy w lipcu 1910 utworzono w mieście Towarzystwo Pedologiczne, Janina Krogulska powołana została do jego pierwszego zarządu, w którym objęła funkcję skarbnika. Towarzystwo zajmowało się naukowym badaniem fizycznego i umysłowego rozwoju dzieci i młodzieży z punktu widzenia fizjologii i psychologii, a także szerzeniem nauki pedologii* w społeczeństwie, przede wszystkim wśród wychowawców i nauczycieli. Organizowało również zebrania naukowe, wykłady, badania eksperymentalne, urządzało wystawy i pokazy, prowadziło specjalistyczną bibliotekę i wydawało prace z dziedziny pedologii.
Na pierwszym walnym zgromadzeniu Towarzystwa Pedologicznego w kwietniu 1911 ponownie powierzono jej funkcję skarbnika. W kwietniu następnego roku została członkinią sekcji wychowawczej komitetu wystawowego, przygotowującego wystawę prac kobiety polskiej w Pradze. W publikacjach z tego okresu (1912-1913) wzmiankowana jest jako członkini zarządu sekcji pedagogicznej lwowskiego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. W połowie lat trzydziestych XX wieku pojawia się jako nauczycielka, zamieszkała we Lwowie przy ulicy Jagiellońskiej 15. W bliżej nieokreślonym czasie założyła w Rabce zakład dla dzieci niedorozwiniętych umysłowo. Jej losów podczas II wojny światowej nie udało mi się ustalić. Około 1945 przeniosła się na Ziemie Zachodnie i zamieszkała ze starszą siostrą Anną w Gliwicach.
Panna, tzw. szelma Amazonka, koniarka i łobuz – wspominał siostrę Władysław Krogulski. Potem pod wpływem zwariowanej dziecio-maniaczki jeździła po świecie zwiedzając szkoły dla niedorozwiniętych. Założyła taki zakład dla niedorozwiniętych w Rabce. Zbankrutowała. Wychowywała cudzego „balbiesa”, który jak dorósł to powiedział „mam cię gdzieś”. Zmarnowała swoje macierzyńskie instynkty i kupę pieniędzy. Umarła w Gliwicach w przytułku.
W ostatnich latach przed śmiercią Janina przebywała w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym Sióstr Boromeuszek w Gliwicach przy ulicy Zygmunta Starego 19. Tam też zmarła 29 czerwca 1968 w wieku osiemdziesięciu czterech lat. Spoczywa na Centralnym Cmentarzu Komunalnym przy ulicy Kozielskiej (kwatera II B1, rząd 4 – według dawnych oznaczeń). Jej grób nie zachował się do naszych czasów.
*Pedologia (z języka greckiego pedo-, ped- dziecko, potomek, chłopiec) nauka o dziecku; wyodrębniła się i rozwinęła w pierwszej ćwierci XX w., obejmując swym zakresem całość problematyki związanej z rozwojem psychicznym i fizycznym dziecka, a także zastosowaniem tej wiedzy do zagadnień wychowania i nauczania; jej powstanie wiązało się ze wzrostem zainteresowania na przełomie XIX i XX w. sytuacją społeczną dziecka i jego prawami oraz rozwojem badań eksperymentalnych w dziedzinie psychologii rozwojowej.
Powyższy biogram został opracowany przez Mariusza Lesława Krogulskiego i wkrótce ukaże się w przygotowywanej aktualnie publikacji. Autor ukończył studia magisterskie oraz doktoranckie na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. W swoim dorobku ma ponad 30 publikacji książkowych i 200 prasowych, z których duża część poświęcona jest genealogii i biografistyce. Za szczególne zasługi w działalności społecznej na rzecz miasta i gminy Tuchów Mariusz Lesław Krogulski został wyróżniony statuetką honorową „Melaniusza”.